آشنایی ابتدایی با مدل OSI

شبكه‌هاي كامپيوتري كه امروزه مورد استفاده قرار مي‌گيرد و بيشترين نقش را در تبادلات بر عهده دارند، براساس مجموعه‌ايي از قوانين و مقررات و استانداردها مي‌باشند تا بتوان ميان همديگر با يك استاندارد در ارتباط باشند. به همين دليل استانداردي به نام OSI كه متشكل از هفت لايه مي‌باشد توليد گرديد، تا بدين وسيله ارتباطات براساس نظم و قوانين تشخيص شده صورت گيرد و سازندگان تجهيزات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري از اين استاندارد استفاده كنند.
معرفي اين هفت لايه به شرح زير مي‌باشد:

مدل OSI

شماره‌گذاري اين هفت لايه از پايين به بالا ميباشد. در اين ترمينالوژي هر لايه بصورت مستقيم با لايه‌هاي بالا و پايين خود در ارتباط ميباشد و همچنين هر لايه در مبدأ با لايه متناظر خود در مقصد بصورت منطقي در ارتباط است.
هر يك از اين لايه‌ها در برقراري و برپايي شبكه نقشي مهم را بر عهده دارند و هر وظيفه‌ايي را عهده‌دار مي‌باشند، همچنين در هر  لايه پروتكل، دستگاه و كپسوله‌سازي (Encapsulation) خاصي را در شبكه دربردارد.

Application Layer
اين لايه كه شماره ۷ ميباشد وظيفه‌ي ارتباط با كاربر را برعهده دارد به اين گونه كه افراد در مواقع استفاده از كامپيوتر و نرم‌افزارها با اين لايه در ارتباط هستند.
Protocols: برخي از پروتكل‌هايي كه در اين لايه وجود دارند و شناخته شده‌اند شامل:
HTTP, Telnet, FTP , TFTP, SNMP
Encapsulation: كپسوله‌سازي كه در اين مرحله صورت مي‌گيرد هيچ تغييري را در داده اعمال نمي‌كند و Data مي‌باشد.

Presentation Layer
لايه شماره ۶ وظيفه رمزگذاري، رمزگشايي، فشرده‌سازي و قالب‌بندي و تعيين فرمت داده‌هاي دريافتي از لايه ۷ را برعهده دارد. بدين كه بسته‌هايي را كه از لايه بالايي خود دريافت نموده فرمت‌بندي و رمزگذاري نموده، بصورتي كه اين قالب‌بنديها در سمت گيرنده نيز قابل شناسايي باشند.
Protocols: برخي از پروتكل‌هايي كه در اين لايه وجود دارند شامل: JPG, BMP, Tiff, MPEG, WMV, Avi
Eacapsulation: كپسوله‌سازي داده‌هاي دريافتي در اين لايه نيز فرمت Data را دارند.

Session Layer
لايه شماره ۵ وظيفه‌هايي كليدي را براي ما در ارتباط شبكه اعمال مي‌كند، اين فرآيندها باعث مي‌شود كه شبكه قابليت اطمينان داشته باشد و ارتباطات شبكه بر پا بماند. اعمالي كه در اين لايه رسيدگي مي‌شود شامل راه‌اندازي ارتباط با مقصد، نگهداري ارتباط و به پايان رساندن ارتباط مي‌باشد.
به بيان ساده‌تر مي‌توان گفت، اين لايه يك ارتباط را در شبكه با مقصد بوجود مي‌آورد و از آن نگهداري مي‌كند تا خطا و مشكلاتي در آن رخ ندهد، در نهايت در صورت عدم نياز به اتصال، آن را به پايان مي‌رساند.
Protocols: پروتكل‌هاي اين لايه شامل: SQL, NFS, ASP, RPC, Xwindow
Encapsulation: كپسوله سازي اين لايه نيز بصورت Data ميباشد.

Transport Layer
اين لايه در شبكه وظيفه‌ايي در رابطه با نحوه‌ي ارسال داده‌ها، پيگيري اتصالات دو نقطه (مبدأ و مقصد) و تكه‌تكه‌سازي و تركيب داده‌ها را برعهده دارد.

Protocols
TCP (Connection oriented)
در اين روش اتصال بصورت ايمن بوده و بسته‌هايي كه ارسال مي‌شود جوابي به عنوان ACK را به منظور دريافت صحيح داده از مقصد دريافت مي‌كند، در صورتي كه جواب ACK دريافت نكند به اين منظور كه بسته در راه ازبين رفته و يا خراب شده است و دوباره بسته را ارسال مي‌نمايد تا زماني كه پيغام ACK را دريافت نمايد. به اين روش اتصال‌گرا گويند.
مزاياي استفاده از اين روش اتصال امن و مطمئن مي‌باشد.
معايب اين روش سرعت عمل كم و سرعت پايين مي‌باشد.
UDP (Connection Less)
در اين روش عكس پروتكل TCP مي‌باشد يعني بسته‌ها بعد از ارسال هيچ ضمانتي از صحيح رسيدن به قصد را ندارند. اگر بسته‌ايي در طول مسير خراب و ازبين برود مجدداً ارسال نمي‌شود.
مزاياي استفاده از اين روش سرعت بالا ميباشد.
معايب اين روش عدم اعتماد و اطمينان به صحت دريافت از طرف مقصد مي‌باشد.
Encapsulation: در اين لايه كپسوله‌سازي داده‌ها بصورت Segment شناخته مي‌شود.

Network Layer
اين لايه وظيفه‌ي آدرس‌دهي منطقي IP، تعيين مسير جهت رسيدن به شبكه مقصد، مسيردهي بسته‌ها و پكت‌ها را در شبكه به عهده دارد.
Protocols: پروتكل‌هاي شناخته شده در اين لايه شامل:  IP, IPX, AppleTalk, DECNET
Encapsulation: كپسوله‌سازي اين لايه Packet ميباشد.
Device: تجهيزات سخت‌افزاري و دستگاههايي كه در اين لايه فعاليت مي‌كنند شامل Router , Layer 3 switch مي‌باشد.

Data Link Layer
اين لايه به خودي خود شامل دو زير لايه ميباشد كه LLC و MAC ميباشند. وظايف اصلي اين لايه شامل تبديل بيت‌ها به بايت و سپس به Frame، ارسال فرم‌ها به آدرس سخت‌افزاري MAC گيرنده، شناسايي توپولوژي شبكه، اطمينان از آزادبودن رسانه انتقال از طريق پروتكل‌هاي CSMA/CD,CSMA/CA ميباشد و همچنين اعمال كنترلي و ACK و با فرنيگ و چك‌كردن CRC فرم‌ها جهت اطمينان از سالم بودن آنها را بر عهده دارد.
Protocols: پروتكل‌هاي موجود در اين لايه به دو دسته LAN و WAN تقسيم مي‌شوند.
LAN: LLC, Ethernet, Token Ring, Wireless
LAN: HDLC, PPP, Frame Relay, ISDN, ATM

Encapspsolation: كپسوله‌سازي اين مرحله Frame ميباشد.
Device: دستگاهي كه در اين لايه فعاليت مي‌كنند شامل: NIC, Bridge, Switch

Physical Layer
اين لايه وظيفه انتقال بيت‌ها در طول مسير مثل كانكتورها و كابل‌ها، تبديل ديتا به سيگنال و تشكيل توپولوژي فيزيكي را بر عهده دارد.
Protocols: پروتكل‌هاي اين لايه شامل EIA/TIA 232, V.35, RJ-45, Cat Cable
Device: دستگاه‌هاي موجود در اين لايه شامل: Cable, Connector, Hub, Repeater
Encapsulation: كپسوله‌سازي اين لايه Bit ميباشد.
نكته: هر كدام از لايه‌هاي OSI كه در قبل مورد تشريح قرار گرفتند با لايه‌هاي بالا و پايين خود ارتباط مستقيم دارند و با لايه متناظر خود در سمت گيرنده ارتباط منطقي دارند.

مدل OSI

در اين صورت مي‌توان بيان كرد لايه‌ي Application گيرنده فقط محتواي بسته‌هاي لايه Application در فرستنده را متوجه مي‌شود، بقيه لايه‌ها نيز بدين صورت و همچنين لايه Applicant فرستنده داده‌ها را به لايه زيرين خود يعني Presentation ارسال مي‌نمايد و به همين ترتيب تا به لايه physical برسد و به مقصد ارسال شود و در مقصد تمامي مراحل عكس فرستنده رخ مي‌دهد. يعني لايه physical بيت‌ها را دريافت كرده و به لايه Data Link داده و همين روال تا لايه Application ادامه دارد.

آموزش میکروتیک